Noites tolas, noites tolas!
Se estivese canda ti,
esas noites habían ser
de luxo pra ti e pra min.
Non lle importan nada os ventos
a un corazón no peirao,
farto das cartas mariñas,
farto tamén do compás.
Voga, voga, cara ao Edén,
Ai, o mar!
Esta noite quen me dera
en ti ancorar!
Unha palabra morre
ao ser falada,
alguén dicía.
E eu digo
que comeza a vivir
xusto ese día.
Morrer por ti é pouco,
faino un grego calquera;
o arduo éche vivir, meu ben,
como eu che ofrecera.
Morrer é unha parvada,
vivir é un choio forte:
é morrer moitas veces
sen o alivio da morte.
Di a verdade, mais daquela maneira,
que unhas voltas sempre hai que darlle.
Ten demasiado enfeite para o noso deleite
a suprema sorpresa da verdade.
Como o lóstrego, que con suavidade
é mellor explicar sempre aos nenos,
así a verdade debe xurdir amodo
para non nos deixar a todos cegos.
Morrín pola Beleza, e non estaba
a xeito aínda na miña sepultura
cando outro, que morreu pola Verdade,
me cochichou, deitado na súa tumba:
“Oíches, e logo ti por que morriches?”
“Morrín pola Beleza”, dixen eu.
“Pois eu pola Verdade: as dúas son unha
e nós somos irmáns”, me respondeu.
E así, como parentes encontrados,
de campa a campa falamos esa noite,
até que o musgo nos chegou aos labios
e tapou finalmente os nosos nomes.
Namentres os esgarros vermellos da metralla
no azul do ceo infinito asubían o día enteiro;
verdes ou escarlatas, ao pé do Rei que ralla,
os batallóns en masa adéntranse no incendio;
namentres os esmaga unha furia demente
que fai de cen mil homes restroballo queimado,
—pobres mortos do v’rán, virados na herba quente
pra a santa Natureza que os tiña creado!—,
hai un Deus que está a rir no adamascado altar
e adormece, entre o incenso e o cálice dourado,
cos cantos de hosanna con que é arrolado,
mais acorda de súpeto, cando lle van levar
as nais cheas de anguria, coa cabeza enloitada,
unha triste moeda na alxibeira gardada!
Señor, cando vai frío na pradeira
e na abatida aldea ou no poboado
o longo angelus rézase calado;
sobre esa natureza tan tristeira
fai baixar dos ceos tenebrosos
os caros corvos, sempre deliciosos.
Hoste estraña de berros circunspectos,
o vento zóavos nos niños ben coidados
e vós, ao son dos ríos amarelados,
por riba dos cruceiros e dos petos,
por riba das furadas e oquedades
espalládesvos e logo arrexuntades.
Por milleiros, sobre os ermos e os prados
onde descansan mortos ben recentes,
no inverno revoades, moi conscientes
de que os que pasan pensan nos seus fados.
Sodes os pregoeiros do deber ordinario,
oh, negros paxariños funerarios!
Santos do ceo, no alto da aciñeira
–mastro perdido dun serán encantado–,
para aquel que no bosque está encadeado
deixai que cante a papuxa da silveira;
el non pode fuxir do prado escuro
pois todo é unha desfeita sen futuro.
Un animal nada teme ou espera
na hora de se finar;
un humano, cando a morte chega,
está a temer e a esperar.
Xa morreu moitas veces
e moitas se ergueu, redivivo.
Quen se enfronta, valente,
ao seu propio asasino
co seu acto escarnece
o alento que lle escorre.
A morte coñécea intimamente:
o humano creou a morte.
Se escurezo as pestanas
e dou brillo aos ollos,
aos beizos escarlata
ou pregunto o que poño,
espello tras espello,
vaidade non secundo:
busco o rostro que tiña
antes de haber o mundo.
Fai mal ollar un home
como un ser amado,
se o sangue frío me corre
no corazón impávido?
Seica son traizoeira
ou fago algo inmundo?
Desexo que el ame o que era
antes de haber o mundo.
Eu sei que acharei a miña sina
algures entre as nubes, na raxeira;
a aqueles que protexo non lles teño estima,
a aqueles que combato non lles teño xenreira.
O meu país é a Cruz de Kiltartán,
o meu pobo, os pobres daquela terra,
ningún final probábel lles vai traer solaz
e tampouco vai serlles moita perda.
Nin a lei nin a orde me mandaron loitar,
nin os homes de estado, nin a turba que berra:
foi todo un desexo senlleiro de gozar
do tumulto nas nubes que trouxo esta guerra.
Considereino todo, en todo parei mentes:
prós anos que virán non tiña alento forte,
e os anos que pasaron foron tan indolentes
que en balanzo coa vida estaba… esta morte.
Este estraño texto merece unha explicación breve: é unha homenaxe póstuma a Robert Gregory, un amigo de Yeats (e fillo único da escritora nacionalista Lady Gregory) que morreu aos 37 anos cando prestaba servizos como piloto do Royal Flying Corps británico na Grande Guerra (1914-1918).
O poema é unha cavilación sobre os motivos dun aviador irlandés para participar nun confito absurdo, en vésperas dos eventos que deron lugar á independencia de Irlanda. Claramente non é o amor á patria, porque o seu verdadeiro pobo son os pobres da parroquia de Kiltartan Cross, no condado de Galway, senón “un desexo senlleiro de gozar do tumulto”.
Agora diríamos FOMO.